Yerebatan Sarnıcı’nın Tarihçesi
Bizans İmparatoru I. Justinianus tarafından 532 yılında inşa ettirilen Yerebatan Sarnıcı, konum olarak Stoa Bazilikası’nın tam altında yer aldığından dolayı “Bazilika Sarnıcı” adıyla da bilinir. Yapımında 7000 kölenin çalıştığı bilinen sarnıç, yüzyıllar boyunca şehrin su ihtiyacını karşılamıştır. Fethin ardından Topkapı Sarayı’nın bahçelerine sulama suyu sağlayan sarnıç, çevre halkın da su ihtiyacını karşılamıştır. 1500’lü yılların ortasında Bizans eserlerini keşfetmek üzere İstanbul’a gelen Hollandalı gezgin Petrus Gyllius, sarnıcı detaylı şekilde betimler. Adeta yeniden keşfedilmesinin ardından “Yerebatan Sarayı” adını alan sarnıç, yıllar boyu çeşitli onarımlar görerek günümüze kadar ulaşmayı başarır.
Mimari Özellikleri ve Yapım Tekniği
Toplamda 9800 metrekare alanı kaplayan Yerebatan Sarnıcı’nın büyüleyici atmosferi büyük oranda eşsiz mimarisinden kaynaklanır. Kayalık bir zemin üzerine oturan ve tuğladan inşa edilen dikdörtgen planlı sarnıcın uzunluğu 140 metre, genişliği 70 metredir. Sarnıcın dayanıklı olması için tuğla örgülü tavan, tonozlar ile 336 sütun üzerinde yükseltilmiştir. Neredeyse 1500 yıllık bu yapının günümüze ulaşabilmesindeki en önemli faktörlerden biri de yapının inşası esnasında su hasarına karşı yalıtım yapılmış olmasıdır. Duvarlar, zemin ve sütunlar Horasan harcı, kil ve kireç gibi sıva malzemeleriyle kaplanmıştır.Yaklaşık olarak 100.000 metreküp su tutma kapasitesine sahip olan Yerebatan Sarnıcı’nın ilginç özelliklerinden biri de sütunlarda gizlidir. Tipik Bizans mimarisinin bir özelliği olarak antik yapılardan sökülerek getirilen sütunlar arasında en ilginçleri Medusa başlı olanlardır. Aynı zamanda tavus kuşu ve gözyaşı süslemeleriyle öne çıkan bu sütun, günümüzde Beyazıd Meydanı’nda kalıntıları bulunabilen Theodesiusun zafer takının sütunlarına fazlasıyla benzer. Sütunların başlıkları da oldukça dikkat çekicidir. 98 sütun, Korint üslubuna sahipken bazı sütunlarda ise Dor üslubuna rastlanır.
Sarnıcın İşlevi ve Kullanım Amacı
Yerebatan Sarnıcı, Nike İsyanı’ndan sonra harap hale gelen İstanbul’un su ihtiyacını karşılamak üzere inşa ettirilir. Bozdoğan ve Mağlova Kemerleri sayesinde Belgrat Ormanı’ndaki dağıtım merkezinden sarnıca kadar getirilen su, haznede depolanır. Bizans’ın aksine Osmanlı’da durgun su yerine akan suyun tercih ediliyor olması, sarnıçta depolanan suyun kullanımını büyük oranda azaltır. Bunun üzerine çevre halkın kullanım suyu ihtiyacını karşılayan sarnıçta, aynı zamanda balık avının yapıldığı da Hollandalı gezgin Gyllius’un notlarında yer alır.
Restorasyon ve Koruma Çalışmaları
Yerebatan Sarnıcı, yüzyıllar boyunca özellikle depremler nedeniyle hasar görmüş ve çeşitli dönemlerde restore edilmiştir. 18. yüzyılda Mimar Kayserili Mehmet Ağa tarafından yenilenen sarnıç, 19. yüzyılda ise Sultan II. Abdülhamit tarafından restore ettirilmiştir. 1985 yılında Yerebatan Sarnıcı içinde biriken elli bin ton çamurun çıkarılması ve sarnıcın korunması amacıyla ziyaretçiler için bir platform kurulmuştur. 1987 yılında yeniden ziyarete açılan Yerebatan Sarnıcı, İBB Miras tarafından gerçekleştirilen kapsamlı bir restorasyon çalışmasının ardından 2022 yılında yeniden ziyaretçi kabul etmeye başlamıştır.
Yerebatan Sarnıcı Ziyaret Saatleri
Yerebatan Sarnıcı, haftanın her günü 09.00-23.50 saatleri arasında ziyaret edilebilir. Yerebatan Sarnıcı’na giriş için Müze Kart geçerli değildir. Yerebatan sarnıcı fiyatı ise 2024 yılı Temmuz ayı itibariyle 09.00-23.50 saatleri arasında, yerli ziyaretçiler için 200 TL ve yabancı ziyaretçiler için 800 TL şeklinde, 19.30-23.50 saatleri arasında, yerli ziyaretçiler için 350 TL ve yabancı ziyaretçiler için 1.300 TL şeklinde belirlenmiştir.
Yerebatan Sarnıcı Nerede?
Göz alıcı yapısıyla dikkat çeken Yerebatan Sarnıcı’nı ziyaret etmek isteyenler Yerebatan Sarnıcı nerede sorusunu sıkça sorar. Sarnıç, İstanbul’un Sultanahmet semtinde yer alır. Sultanahmet ve Ayasofya Camileri arasında, Gülhane Parkı’na komşu konumda bulunur
Yerebatan Sarnıcı’nda Düzenlenen Etkinlikler
Yerebatan Sarnıcı’nda çeşitli ışık gösterileri ve sergiler düzenlenir. Aynı zamanda akustik özelliği sayesinde dinleti ve konserlere de ev sahipliği yapar. Özel etkinlikler ve lansmanlar da bu sarnıçta gerçekleştirilir. Gündüz ve gece turlarıyla büyüleyici atmosferinin tadını çıkarabileceğiniz Yerebatan Sarnıcı’na bozuk para atarken dilenen dileklerin gerçek olacağına dair bir inanış bulunur.
Yerebatan Sarnıcını Akka Hotels'de Konaklayarak Keşfedin
İstanbul’un tarihi ve doğal güzellikleri tek bir günde keşfedilemez. Eğer siz de İstanbul’u yaşayarak öğrenmek istiyorsanız, hemen Akka Hotels’e rezervasyonunuzu yaptırın, bütçenize uygun konaklama yaparak, evinizin rahatlığında bir tatil geçirme imkanı yakalayın!
